ازادبیات تالش هنوز فقط تا جایی که مربوط به حوزه فرهنگ عامه مربوط است، می‌توان سخن گفت. بیرون از این حوزه آنچه که به چشم می‌آید؛ آثار نسبتا ًاندکی است که اغلب در زمینه‌ی شعر پدید آمده و سرودن شعر نیز نهضتی است‌که از سالهای بعد از 1920 به وسیله ی تالشان آنسوی مرز، به پیشاهنگی کسانی‌چون ذوالفقار احمد زاده و مظفر نصیرلی آغاز گردیده و در ایران از سالهای پس از1350 پی گرفته شده است. پیش از این تاریخ چند تن از شاعران تالش، مثل‌صدقی پونلی، فرهاد شهنازی و سید محمود شرفی دوبیتی هایی به زبان تالشی ازخود به یادگار گذاشته‌اند.
چند دوبیتی نیز در دست است که منتسب به شیخ سعد الدین کشفی و شیخ‌جنید و امیر ساسان، یا امیره سالوک گسکری می‌باشند. اگر این موضوع تأییدشود، ردپای شعر غیرعامیانه تالشی را تا سده نهم هجری نیز می‌توان دنبال کرد. در تاریخچه ی ادبیات تات و تالش با نام دو نفر به نامهای شیخ مهان کشفی‌و شیخ سعدالدین کشفی روبرو می‌شویم اولی به استناد اطلاعاتی که در دست‌می‌باشد (کاروند کسروی، ص 358) معاصر شیخ صدرالدین ? 704- 794? و ازاهالی نمین اردبیل بوده. اگر چه با عنایت به این که زبان تالشی هنوز در اطراف‌نمین، روستای عنبران رایج است و از این رو زبان قدیم نمینی‌ها نیز در قلمروتالشی قرار می‌گیرد ولی در نوشته‌های پیشین او را آذری و آذری زبان معرفی‌کرده‌اند و در این کتاب نیز سروده هایش در بخش تاتی آمده است.
اما شیخ سعدالدین اهل دایوی خلخال بوده او نوه‌ای داشته به نام شیخ‌جنید که در اواخردوره صفویه می‌زیست. از این رو می‌توان گفت که شیخ سعدالدین‌کشفی متأخرتر از مهان کشفی و از اهالی قلمرو رواج زبان تاتی بوده. اما گویا دربین تالشان زیسته و اشعار منسوب به او نیز که ذیلاً نمونه‌ای از آن آمده است، به‌زبان تالشی ست: